مناسخه په لغت کې نقل او تحويل ته وايي او په اصطلاح کې د ترکې د تقسيم څخه مخکې د کوم وارث په وفات سره د هغه د برخې انتقال نورو وارثان ته مناسخه بلل کيږي .
د مناسخې په صورت کې د مسئلې تصحيح :
کله چې د ترکې د تقسيم مخکې کوم وارث يا وارثان وفات شي او ځېنې پاتې شي نو د ترکې په مسئله کې تغير راځي چې طريقه يې داسې ده چې لومړی د اول مړي د مسئلې حل په سابقه قواعدو تر سره کوو او وروسته د دوهم مړي د مسئلې حل کوو او بيا د لومړي مړي او دوهم مړي د مسئلې د برخو صحي والي ته نظر کوو چې له دريو حالتونو به خالي نه وي يا به مماثله ، موافقه او يا مباينه وي .
مماثله : دا چې د لومړی مسئلې د مړي برخه د دوهمې مسئلې له اصل عدد سره يو شان وي نو د دواړو مسئلو اصل ( اصل جامع ) به د لومړی مسېلې اصل عدد وي .
د لومړي مسئلې اصل عدد = جامع مسئلې اصل عدد
موافقه : دا چې د لومړۍ مسئلې اصل عدد د دوهمې مسئلې د اصل عدد سره د ويش يا مشترک مخرج وړ وي نو .
لومړۍ مسئلې اصل عدد×موافق عدد =جامع مسئلې اصل عدد
تبادله :دا چې د لومړۍ مسئلې اصل عدد د دوهمې مسئلې د اصل عدد سره د ويش وړ نه وي بلکي يو داسې مخرج مشترک ته ضرورت لري چې پر دواړو د ويش وړ وي .
لومړۍ مسئلې اصل عدد×مخرج مشرک =جامع مسئلې اصل عدد
لومړۍ مسئلې اصل عدد×د دوهمې مسئلې اصل عدد = جامع مسئلې اصل عدد
د مماثله مثال :
يو کس وفات شو هغه ښځه ، مور ، پلار او يوه لمسۍ پرېښودل وروسته لمسۍ وفات شو د هغې څخه خاوند ، مور او دری زامن او لوڼې پاتې شول .
د لومړئ مسئلې حل :
24 |
|||
1/8 |
ښځه |
3 |
ځکه د مړي څخه اولاد يا د اولاد اولاد پاتې دی |
1/6 |
مور |
4 |
ځکه د مړي څخه اولاد يا د اولاد اولاد پاتې دی |
1/2 |
لمسۍ |
12 |
ځکه يوازې ده |
1/6+باقي |
پلار |
5 |
ځکه د مړي څخه ښځينه اولاد يا د اولاد اولاد پاتې دی |
د دوهمې مسئلې حل :
12 |
|||
1/4 |
خاوند |
3 |
ځکه د مړي څخه اولاد يا د اولاد اولاد پاتې دی |
1/6 |
مور |
2 |
ځکه د مړي څخه اولاد يا د اولاد اولاد پاتې دی |
عصبه |
۳ لوڼې |
7 |
ځکه يوازې ده |
زوی |
ځکه د مړي څخه ښځينه اولاد يا د اولاد اولاد پاتې دی |
ليدل کيږي چې په لومړی مسئله کې د لمسۍ حصه ۱۲ ده چې د دوهمې مسئله له اصل عدد سره مساوي ده .
نو جامع مسئله داسې حل کيږي :
چې : د لومړي مسئلې اصل عدد = جامع مسئلې اصل عدد
د لومړۍ مسئلې اصل 24 |
د دوهمې مسئلې اصل 12 |
د جامع مسئلې اصل 24 |
||||
ښځه |
3 |
3 |
||||
پلار |
عصبة |
5 |
5 |
|||
مور |
4 |
4 |
||||
لمسۍ |
12 |
وفات |
||||
خاوند |
3 |
3 |
||||
مور |
2 |
2 |
||||
3 لوڼې |
عصبة بالغير |
7 |
3 |
|||
2 زامن |
4 |
د جامج مسئلې د برخو جمع :3+5+4+3+2+3+4=24
د موافقه مثال :
يو کس وفات شو خاوند ، لور ، لمسۍ او لمسی ورڅخه پاتې شول د ترکې د ويش څخه مخکې خاوند مړ شو ، ښځه ، مور ، پلانۍ خويندې او يو مورنۍ ورور ورڅخه پاتې شول .
د لومړئ مسئلې حل :
X3 |
4 |
12 |
||
1/4 |
خاوند |
1 |
3 |
ځکه د مړي څخه اولاد يا د اولاد اولاد پاتې دی |
1/2 |
لور |
2 |
6 |
ځکه د مړي څخه يوازې يوه لور پاتې ده |
عصبه |
لمسی |
1 |
3 |
2×1+1=3 زوی او لور 1 برخه ده چې پر ۳ نه ويشل کيږي پس د مسئلې تصحيح ته ضرورت دی . |
لمسۍ |
د دوهمې مسئلې حل :
X3 |
12 |
15 |
|
1/4 |
ښځه |
3 |
12(1/4)=3 |
1/2 |
مور |
2 |
12(1/6)=2 |
2/3 |
2 خويندې |
8 |
12(2/3)=8 |
1/6 |
ورور |
2 |
12(1/6)=2 |
په پورته مسئله کې عول دی د برخو مجموع 15 عدد دی د اصل عدد (12) څخه زيات دی
ليدل کيږي چې په لومړی مسئله کې د خاوند حصه 3 د دوهمې مسئلې د اصل عدد (15 ) سره د ويش موافقت لري 15 په 3 ويشل کيږي (15÷3=5)پس د جامع مسئلې د اصل عدد پيدا کولو فورمول داسې دی :
لومړۍ مسئلې اصل عدد×موافق عدد =جامع مسئلې اصل عدد
=12×5=60جامع مسئلې اصل عدد
د لومړۍ مسئلې اصل 4 |
د تصحيح وروسته اصل 12 |
د دوهمې مسئلې اصل 12 |
د تصحيح وروسته اصل 15 |
د جامع مسئلې اصل 60 |
||||
خاوند |
1 |
3 |
وفات |
|||||
لور |
2 |
6 |
30 |
|||||
لمسۍ |
عصبة بالغير |
1 |
1 |
5 10 |
||||
لمسی |
2 |
|||||||
بيا خاوند مړ شو : |
ښځه |
3 |
3 |
3 |
||||
مور |
2 |
2 |
2 |
|||||
2 خويندې |
8 |
8 |
8 |
|||||
مورنۍ ورور |
2 |
2 |
2 |
د تباين مثال :
يو کس وفات شو ښځه ، مور او زوی يې پاتې شول وروسته زوی وفات شو ښځه ، دوې لوڼې او يو لمسۍ پاتې شول .
د لومړۍ مسئلې حل :
12 |
|||
1/4 |
خاوند |
3 |
ځکه د مړي څخه اولاد يا د اولاد اولاد پاتې دی |
1/6 |
مور |
2 |
ځکه د مړي څخه اولاد يا د اولاد اولاد پاتې دی |
عصبه |
زوی |
7 |
د دوهمې مسئلې حل :
24 |
|||
1/8 |
ښځه |
3 |
ځکه د مړي څخه اولاد يا د اولاد اولاد پاتې دی |
2/3 |
2 لوڼې |
16 |
دوې لوڼې دي وروڼه ورسره نشته |
عصبه |
لمسۍ |
5 |
د جامع مسئلې حل :
ليدل کيږي چې په لومړۍ مسئله کې د مړي برخه ۷ او د دوهمې مسئلې اصل عدد ۲۴ دی چې د ويش امکان نلري نو د اصل جامع داسې په لاس راوړو :
لومړۍ مسئلې اصل عدد×د دوهمې مسئلې اصل عدد = جامع مسئلې اصل عدد
24×12=288 = جامع مسئلې اصل عدد
د لومړۍ مسئلې اصل 12 |
د دوهمې مسئلې اصل 24 |
د جامع مسئلې اصل 288 |
||||
خاوند |
3 |
72 |
||||
مور |
2 |
48 |
||||
زوی |
عصبه |
7 |
وفات |
|||
بيا زوی وفات شو : |
ښځه |
3 |
21 |
|||
2 لوڼې |
16 |
112 |
||||
لمسی |
عصبه |
5 |
35 |
288÷12×3=72
288÷12×2=48
www.dawat610.com